Poziewnik dwudzielny

   Poziewnik dwudzielny (Galeopsis bifida) jest spotykany w całym kraju. Kwiaty tej rośliny wyglądają efektownie. Są różowofioletowe z pięknie kontrastującą żółtą gardzielą. Poniższy kwiat został utrwalony w rzadkim lesie sosnowym w województwie lubuskim. Poziewnik dwudzielny jest rośliną samopylną i pojedynczy egzemplarz może wydać nawet 2800 nasion, które mogą pozostać uśpione w glebie kilka lat. 

fotografia: Wiesław Zięba

Poziomki na talerzu... i w piosence

"Nic się nie martw, nazbieramy poziomek
Tylko przyjedź, zanim całkiem się ściemni
Zanim noc schowa je do kieszeni
Przyjedź, zobacz, zanim się ściemni..."

    Powyższy cytat to fragment piosenki Urszuli Sipińskiej z 1970 roku. Tekst napisała Inka Korniszewska i jest to opowieść o tęsknocie i niespełnionej miłości. Warto posłuchać. 

Fotografia: Wiesław Zięba

Wielkie oczy łowika

   Łowik na zdjęciu to Choerades femorata. Jego ogromne oczy muszą budzić strach wśród jego potencjalnych ofiar. Są nimi inne owady w tym pszczoła miodna. Łowik poluje z zasadzki lub w locie przebijając ofiarę kłujką. Nie jest łatwo oznaczyć konkretnego osobnika, gdyż łowikowate liczą ponad 7 tysięcy gatunków.

Fotografia: Wiesław Zięba

Strojnica w barwach AC Milan

     Ten efektownie ubarwiony owad znaleziony został na łodydze kopru. To strojnica baldaszkówka (Graphosoma lineatum), zwana również strojnicą włoską. Swoją kłujką nakłuwa rośliny baldaszkowate i w ten sposób się żywi. Strojnica  ma ok. 1 cm długości i "ubrana" jest w strój w podłużne czerwono-czarne paski. Podobnie ubierają się piłkarze AC Milan, podczas meczów rozgrywanych na własnym stadionie. 

Fotografia: Wiesław Zięba

Na poziomie poziomki

     Skąd się wzięła nazwa poziomki (Fragaria vesca)? Otóż stąd, że roślina ta rozpościera się "po ziemi". Z czasem poziemka zamieniła się w poziomkę właśnie. Analogię znajdziemy również w języku rosyjskim. Fonetyczny zapis brzmi mniej więcej "zemljanika". Dla znających język naszych północnych sąsiadów to земляника. 

Fotografia: Wiesław Zięba

Kozibród łąkowy

   Kozibród łąkowy (Tragopogon pratensis) można spotkać na wilgotnych łąkach. Najpierw pojawiają się żółte języczkowe kwiaty, a później ogromne dmuchawce. Po potrząśnięciu białej kuli otrzymujemy ciekawy efekt. Owoc podczepiony pod puchowym parasolem majestatycznie płynie w powietrzu. Dmuchawiec kozibrodu jest podobny do tego z mniszka lekarskiego, lecz jest dużo większy. 

Fotografie: Wiesław Zięba

Łuskiewnik różowy

   Łuskiewnik różowy (Lathraea squamaria) jest rośliną bardzo nietypową. Nie może prowadzić fotosyntezy,  ponieważ nie zawiera chlorofilu. Jest organizmem pasożytniczym i korzysta z dobrodziejstwa korzeni drzew i krzewów, na których bytuje. Kwiaty łuskiewnika są różowe i pojawiają się już w marcu. Są zapylane przez owady. 

fotografia: Wiesław Zięba

Kwiczoł - ptak do towarzystwa

   Kwiczoł to ptak, który nie unika towarzystwa ludzi. Jest odważny i nic nie robi sobie z bliskości człowieka. Kilka metrów od niego wyszukuje w trawie coś do zjedzenia i wyciąga z ziemi długie dżdżownice. Kiedyś był ptakiem, którego podawano na stoły w celach konsumpcyjnych. Kwiczoł waży do 140 g, więc mięsa z niego na pewno nie było dużo. Dziś w Polsce jest ptakiem dość licznym, lecz objętym ścisłą ochroną gatunkową. 

fotografia: Wiesław Zięba

Niezapominajki - kwiatki z bajki

     15 maja obchodzone jest w naszym kraju Święto Polskiej Niezapominajki. Ten drobny, niepozorny kwiat symbolizuje pamięć. Łacińska nazwa niezapominajki to Myosotis, co oznacza mysie uszko. Marii Konopnickiej kwiatki te kojarzyły się z "rybim oczkiem".

Niezapominajki

są to kwiatki z bajki!

Rosną nad potoczkiem,

patrzą rybim oczkiem. 

fotografia: Wiesław Zięba

Cis starszy od Polski

   Najstarszym drzewem w Polsce jest cis rosnący w Henrykowie Lubańskim na Dolnym Śląsku. Jego wiek szacuje się na ok. 1200-1300 lat. Cis ten jest więc starszy od państwa polskiego i mimo uszkodzeń, ciągle rośnie. Jak łatwo się domyślić Lubański cis jest pomnikiem przyrody, ale stał się nim dopiero od 1992 roku. 

fotografia: Pixabay

Zwą go szatanem

   Grzyb ten czasem podnosi adrenalinę u zbieraczy. W lasach pojawia się nagle w dużej ilości. Wygląda efektownie i przypomina prawdziwka. Tylko zbierać. Albo... dobrze mu się przyjrzeć, dotknąć miąższu językiem. Mowa tu o goryczaku żółciowym (Tylopilus felleus), który co prawda grzybem trującym nie jest, ale potrafi zepsuć smak każdej potrawy. Jest niesamowicie gorzki. Goryczaki bardzo często zwane są przez grzybiarzy szatanem, co nie jest nazwą właściwą. W Polsce możemy spotkać trującego borowika szatańskiego, ale jest on niezwykle rzadkim grzybem. 

Fotografia: Wiesław Zięba

Pomidor - smaczna dekoracja

    Pomidor nie zawsze uchodził za jadalny. Ponieważ roślina ta nie pachnie zbyt zachęcająco, dawniej w Europie uważano ją za roślinę trującą i uprawiano tylko jako ozdobę ogrodu. Pierwsza nazwa pomidora zwyczajnego (Lycopersicon esculentum) pojawiła się w XVI w. i brzmiała poma amoris, czyli jabłko miłości. Nic dziwnego, owoc ten jest uznawany obecnie za doskonały afrodyzjak, o czym zresztą wiedziano od wieków. W języku polskim pomidor zaczerpnął swą nazwę z włoskiego pomi d'oro - złote jabłko. To smaczne warzywo ma też duże właściwości odżywcze: jest składnikiem diet odchudzających i diet przeciwko cukrzycy, poprawia krążenie, uspokaja nerwy, poprawia humor. Najlepiej spożywać go w stanie surowym. 

Źródła: Wikipedia, polki.pl

Fotografia: Pixabay

Taki duży i lata

   Łabędź niemy (Cygnus olor) jest najcięższym ptakiem latającym Polski. Jego waga może dochodzić do 12,5 kilogramów. Rozpiętość skrzydeł łabędzia jest równie imponująca. To prawie dwa i pół metra. Ptaki te potrzebują długiego rozbiegu, by wzbić się w powietrze. Co ciekawe, zawsze startują pod wiatr i dopiero później zmieniają kierunek lotu w zależności od potrzeb. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Wiesław Zięba

Róża całkiem dzika

    Dziką różę (Rosa canina) można spotkać prawie wszędzie. Rośnie na skraju lasów, w zaroślach śródpolnych, na miedzach i w parkach. Jej piękne, delikatne kwiaty są ozdobą wielu miejsc i natchnieniem poetów. Prawdziwym skarbem są jednak jej owoce, gdyż zawierają niewiarygodne wręcz ilości witaminy C. Jest jej dziesięciokrotnie więcej niż w owocach czarnej porzeczki.  Z pomarańczowoczerwonych owoców dzikiej róży można przygotować soki, dżemy, syropy i wina. 

Fotografia: Wiesław Zięba

Bielistka sina - leśna poducha

   W lasach iglastych spotkać możemy bielistkę siną (Leucobryum glaucum). Jest to gatunek mchu, który efektownie prezentuje się wśród ściółki leśnej. Czasem dochodzi do znacznych rozmiarów (nawet do 1 metra średnicy) i ma poduchowaty kształt. Aż zachęca do krótkiej drzemki w lesie. Tylko te mrówki...

Fotografia: Wiesław Zięba

siedem kropek biedronki

   Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata) zwana też bożą krówką jest przyjaciółką ogrodnika i sadownika. Odżywia się bowiem takimi szkodnikami jak mszyce, tarczniki i czerwce. Dojrzała biedronka potrafi zjeść kilkadziesiąt mszyc dziennie. Spore ilości tego szkodnika zjada też larwa siedmiokropki. W 2006 roku przybyła do nas z Azji groźna konkurentka naszej rodzimej biedronki - biedronka azjatycka zwana też arlekinem. Jest ona dużym zagrożeniem dla naszych biedronek, ponieważ zjada podobny pokarm i jest bardzo płodna. Potrafi też boleśnie ugryźć człowieka. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Wiesław Zięba

Nie dotykaj mnie!

   Niecierpek pospolity (Impatiens noli-tangere) potrafi strzelać nasionami. Jego owocami są pękające torebki. Gdy dojrzeją, wystarczy dotknięcie, a nawet poruszenie, by nasionka z dużą siłą zostały wystrzelone na odległość do dwóch metrów. W ten sposób niecierpek się rozsiewa. Drugi człon łacińskiej nazwy wziął się od słów: noli me tangere - nie dotykaj mnie! Niecierpek występuje w całej Polsce. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Pixabay

Kura domowa też myśli

   Kura domowa (Gallus gallus domesticus) pochodzi od dzikiego kura bankiwa. Wszyscy wiedzą, że kura daje nam mięso i jaja, których może znieść do 320 sztuk rocznie. Przeczytałem w internecie, że niedawno naukowcy odkryli u kur rozwinięte zdolności do skutecznego myślenia w sytuacjach nieprzewidywalnych, czyli zdolność wykorzystywania własnej wiedzy i informacji w sposób podobny do rozumowania ludzkiego. Naukowcy mają ciężkie życie. Tyle badań i wniosków, a wystarczyłoby zapytać hodowców drobiu i wszystko byłoby jasne. Wystarczy, że nad kurzymi głowami pojawi się duży ptak, a te od razu szybko się z sobą komunikują i podejmują decyzję - wiejemy tam, gdzie jest bezpiecznie. Kury również dość szybko się uczą i mają niezłą pamięć. Trzeba się tylko im dobrze przyglądać, być z nimi i do nich mówić. Odpowiadają w swoim języku, ale można je zrozumieć. Kury zatem są ptakami myślącymi i... mają ładne oczy, co widać na poniższym zdjęciu. 

Zdjęcie: Wiesław Zięba

Glediczja trójcieniowa

   Glediczja (Gleditsia triacanthos) do naszych parków przebyła bardzo daleką drogę, gdyż pochodzi ze wschodniej części Ameryki Północnej, gdzie dziko rosła głównie przy ujściu Missisipi. Jest to bardzo dekoracyjne drzewo, a w oczy rzucają się przede wszystkim jej imponujące strąki. Mają one do 40 cm długości i 2-3 cm szerokości. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Wiesław Zięba

Las pachnący czosnkiem

   Podczas mojej wędrówki po Górach Opawskich po raz pierwszy zetknąłem się z czosnkiem niedźwiedzim (Allium ursinum). Będąc na szlaku, najpierw poczułem charakterystyczny, choć lekki jeszcze zapach czosnku. Później woń stawała się coraz bardziej intensywna, po czym ukazały się zielone dywany poprzetykane białymi, niepozornymi kwiatami. To leśne pola dzikiego czosnku niedźwiedziego. Przeżułem jeden listek i smak okazał się całkiem znajomy. Tak właśnie smakuje czosnek, który od zawsze uprawiam na działce. Suszony czosnek niedźwiedzi można obecnie kupić na targowisku, niedawno jadłem też makaron z tą aromatyczną przyprawą. 

Fotografia: Pixabay

Kot od dawna domowy

   Kot jest najpopularniejszym zwierzęciem domowym na świecie. Drapieżnik ten został udomowiony już ok. 9500 lat temu. Jego ulubionym zajęciem jest spanie. Niektóre z kotów odpoczywają w ten sposób do 20 godzin na dobę. Kot domowy jest nieodłącznie związany z naszą kulturą. Najbardziej znane koty to: Kot w butach Charles'a Perrault i Kot z Cheshire - znikający i pojawiający się w Alicji w Krainie Czarów Lewisa Carrolla.
   Od 2006 roku, 17 lutego, w Polsce obchodzony jest Światowy Dzień Kota. 

Źródło: Internet

Fotografia: Wiesław Zięba

Broń chemiczna tytoniu

   Tytoń (Nicotiana L.) należy do roślin psiankowatych stąd spokrewniony jest m.in. z miechunką peruwiańską, pomidorem i papryką. Jego nazwa pochodzi od nazwiska Jeana Nicot'a, ambasadora Francji w Portugalii, który wprowadził zwyczaj palenia tytoniu. Ciekawostką jest fakt, że alkaloidy zawarte w tej roślinie służą samej roślinie, gdyż są owadobójcze. Jest to więc specyficzna broń chemiczna tej rośliny. Największym producentem tytoniu na świecie są Chiny. 

Źródło: globalquiz.ort, Wikipedia

Fotografia: Pixabay

Kolorowy wróbel

   Wróbel domowy (Passer domesticus) wcale nie jest szarym, niepozornym ptakiem. Jeśli przyjrzymy mu się bliżej, to zobaczymy całą galę koloru brązowego. Od prawie czarnego przez czekoladowy i jasnobrązowy. Ptak ten jest ściśle związany z człowiekiem. Często gnieździ się pod dachem domów mieszkalnych, zjada odpadki i żyje w ścisłej komitywie z kurami, poszukując w kurniku trochę ziarenek. Wróbel domowy w Polsce jest gatunkiem pospolitym i bardzo płodnym. Potrafi wyprowadzić nawet cztery lęgi w roku, lecz jego liczebność ciągle spada. W naszym kraju objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. 

Fotografia: Wiesław Zięba

Pieprzyca czy rzeżucha?

   Prawie wszyscy znamy ją pod zwyczajową nazwą rzeżucha. Tak naprawdę nazwa rzeżucha odnosi się do innego rodzaju botanicznego, a roślina na zdjęciu poniżej to pieprzyca siewna (Lepidium sativum). Świeża "rzeżucha" zawiera bardzo dużo witamin: A, C, K, B2 i B6, a także mikroelementy zawierające wapń, żelazo, magnez, potas, jod, miedź i mangan. Tradycyjnie wysiewa się ją tuż przed świętami wielkanocnymi, ale warto ją uprawiać również zimą i wczesną wiosną. Wystarczy płaskie naczynie wyłożyć watą, obficie zwilżyć wodą, wysypać nasionka i czekać kilka dni, aż pojawią się zielone listki. Wówczas z naszej uprawy wyciągamy całe roślinki i wykorzystujemy je do posypania kanapek. Smakuje dobrze i ma lekko ostry smak. Tylko jak odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule posta? Myślę, że pieprzyca w naszym języku pozostanie rzeżuchą, podobnie jak robinia akacją, a mniszek mleczem. 

Źródło: Wikipedia, www.odzywianie.info.pl

Fotografia: Pixabay

Kto lubi końskie zaloty?

   Słowo koń w różnych odmianach znajduje swe miejsce w słowniku frazeologicznym. Jednym ze znanych zwrotów są końskie zaloty. Nie dotyczą one jednak tego sympatycznego zwierzęcia, lecz ludzi. Chłopcy od zawsze ciągnęli dziewczyny za warkocze, niby dla żartów zabierali różne przedmioty, straszyli pająkami, owadami itp. Dziewczęta zresztą też nie pozostawały i nie pozostają w tyle za chłopakami. Według słownika frazeologicznego końskie zaloty to mało eleganckie działania, których celem jest zwrócenie na siebie uwagi płci przeciwnej. Czy zawsze są skuteczne? To zależy od tego, co się chce osiągnąć. 

Źródło: K. Głowińska, Popularny słownik frazeologiczny, Warszawa 2000

Fotografia: Pixabay

Złoto z kukurydzy?

   W ziarnach kukurydzy można znaleźć mikroelementy w postaci złota, a ziaren w jednej kolbie jest całkiem sporo, bo licząc po 80 ziaren w 16 rzędach, daje nam liczbę 1280. Ciekawe, ile dałoby by się uzyskać złotego kruszcu ze wszystkich światowych upraw? Pod względem zasiewów kukurydza zajmuje drugie miejsce na świecie. Jej ojczyzną jest Ameryka Łacińska i stąd rozprzestrzeniła się na cały świat, gdzie jest całkowicie zależna od człowieka. Sama nie mogłaby się naturalnie rozmnażać. 

Źródło: www.tesco.pl, www.agrowill.lt

Fotografia: Wiesław Zięba

Zgryzy wodnego drwala

   Bóbr europejski (Castor fiber) jest największym gryzoniem Europy. Nie jest łatwo go zobaczyć, ale za to ślady jego żerowania można spotkać częściej. Bobry bardzo sprawnie radzą sobie z pniami do 1 metra średnicy. Ścinając duże drzewa, bóbr zdobywa dostęp do drobnych gałęzi pokrytych delikatną korą. Gałęzie służą mu również do budowania tam. Do jego ulubionych zdobyczy należy osika, topola, wierzba i leszczyna. Pożywia się również roślinami zielnymi takimi jak trzciny i grążele. Na zdjęciu poniżej zgryzy bobrów sfotografowane na brzegach Jeziora Wojnowskiego w województwie lubuskim. 

Źródło: Internet

Fotografia: Wiesław Zięba

Stołówka pasikonika zielonego

   Co stanowi pokarm pasikonika zielonego (Tettigonia viridissima)? Dojrzałe pasikoniki są wszystkożercami, lecz do najważniejszych jego zdobyczy należą muchy, gąsienice, a także larwy i dojrzałe motyle. Jako wszystkożerca spożywa również pokarm roślinny. Na zdjęciu poniżej uchwycony podczas uczty, składającej się z dojrzałych owoców róży pomarszczonej. Pasikonik zielony może latać, ale czyni to niechętnie, woli podróżować piechotą. Uwaga: schwytany w ręce może boleśnie ugryźć. 

Źródło: 1. Wikipedia. 2. H. Reichholf-Riehm, Owady, Leksykon przyrodniczy, Warszawa 1997

Fotografia: Wiesław Zięba

Kwiat jednego dnia

   Liliowiec rdzawy (Hemorocallis fulva) to bylina, która tworzy zwarte kępy. Jego pomarańczowe kwiaty są niezwykle dekoracyjne. Ciekawostką jest fakt, że pojedynczy kwiat otwarty jest tylko jeden dzień (stąd angielska nazwa daylily). Liliowiec uprawiany jest w naszych ogrodach, a polecany jest szczególnie do nasadzania przy oczkach wodnych. Ten na zdjęciu poniżej wydostał się spod kontroli i zakwitł wśród chwastów na przydrożnym nieużytku. 

Źródło: Internet

Fotografia: Wiesław Zięba

Czy węgierka jest z Węgier?

  Śliwa domowa (Prunus domestica) zwana również węgierką prawdopodobnie przywędrowała do nas z Węgier, stąd też jej nazwa. Dojrzałe owoce są granatowe pokryte nalotem woskowym. To z nich powstaje słynna Śliwowica Łącka, produkt alkoholowy o dużej mocy (do 70%), produkowany w gminie Łącko. Śliwowica ta w Polsce jest nielegalna. Legalnie możemy zrobić natomiast konfitury, powidła i dżem śliwkowy. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Wiesław Zięba

Knieć błotna, kaczeniec, kaczyniec...

   Knieć błotna (Caltha palustris) nazywana jest również kaczeńcem lub kaczyńcem. Chyba ta druga nazwa jest najładniejsza. Roślina ta jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny. Zakwita już na początku marca na podmokłych łąkach, a jej jaskrawożółte kwiaty przypominają małe, nieopierzone jeszcze kaczuszki. Uwaga: roślina trująca.

Fotografia: Wiesław Zięba

Buk - aparat tlenowy

   W procesie fotosyntezy drzewa oddają do atmosfery dokładnie tyle samo tlenu, ile pobierają dwutlenku węgla z powietrza. Jeden duży buk o wysokości ok. 25 m uwalnia w ciągu dnia ok. 7000 litrów tlenu. Jest to prawie 35 m kwadratowych bogatego w tlen powietrza. Wystarczy to, by zaspokoić dzienne zapotrzebowanie w tlen dla przynajmniej 50 osób. 

Źródło: B. T. Kremer, Drzewa, Leksykon przyrodniczy

Fotografia: Pixabay

Drzewo, które oddycha korzeniami

   Cypryśnik błotny (Taxodium distichum) jest drzewem iglastym osiągającym w Polsce 25 metrów wysokości. Cypryśniki rosnące na bagnach wykształcają pneumatofory, czyli korzenie oddechowe. Wyrastają one pionowo z korzeni właściwych i wystają nad powierzchnią gleby w postaci niewielkich twardych pniaczków. Napowietrzają one system korzeniowy drzewa. Najstarszy i największy cypryśnik błotny rośnie w kórnickim arboretum (poniżej na zdjęciu).

Źródło: www.idpan.poznan.pl

Fotografia: Wiesław Zięba

Dlaczego róża jest pomarszczona?

   Charakterystyczną cechą Rosy rugosy są pomarszczone liście oraz gałązki gęsto pokryte drobnymi kolcami. Owoce tej róży są czerwone i lekko spłaszczone. Są chętnie zjadane ptaki i nie tylko przez ptaki. Jedzą je również niektóre owady np. pasikoniki zielone. Człowiek również wykorzystuje tę różę pomarszczoną. Z płatków można robić aromatyczne przeciery, z owoców nalewki, a całość jest piękną ozdobą ogródka. 

Fotografia: Wiesław Zięba

Ulęgałka

   Grusza pospolita (Pyrus communis) rośnie na miedzach i na skraju zarośli. Jej owoce są twarde i niesmaczne, ale po uleżeniu (dawana nazwa ulężałka) nadają się do spożycia. Jest ok. 5 tysięcy odmian uprawnych tego drzewa. Najstarsza grusza rośnie w Nekli koło Wrześni i liczy sobie prawie dwieście lat. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Wiesław Zięba

Jak trawi krowa?

   Krowa należy do przeżuwaczy i to jakich. Ma czterokomorowy żołądek składający się ze żwacza, czepca, ksiąg i trawieńca. Trzy pierwsze komory tworzą przedżołądek. Żwacz u była domowego ma pojemność od 100 do 180 litrów. Podczas trawienia i procesów fermentacyjnych u krowy powstaje podczas godziny 25-30 litrów gazów z czego większość to dwutlenek węgla. Pozostałe gazy to metan, azot, wodór i siarkowodór. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Pixabay

W fabryce miodu

   Jak powstaje miód? Pszczoła zbieraczka odwiedza kwiaty, zbiera nektar i gromadzi go w wolu, gdzie dodaje swoją wydzielinę z gruczołów gardzieli, w której są enzymy. Następnie zbieraczka przenosi nektar do ula, gdzie przekazuje go młodym pszczołom - magazynierkom. Te przyprawiają nektar wydzieliną z własnych gruczołów ślinowych i składają go komórek plastra. Tu miód dojrzewa.

   Żeby zrobić   łyżkę miodu, pszczoły muszą odwiedzić pięć tysięcy kwiatów. 

Źródło: portalpszczelarski.pl

Fotografia: Wiesław Zięba

Słów kilka o czeremsze

   Czeremcha zwyczajna (Padus avium) jest w Polsce pospolitym gatunkiem drzewa lub dużego krzewu. To prawdziwa ptasia stołówka. Jej owoce są przysmakiem m.in. dzwońców, kowalików, pokrzewek i wilg. Zjadają je też ssaki: kuna leśna, nornik, a nawet niedźwiedź brunatny. Pędy tego drzewa ogryzane są przez sarny, jelenie i bobry.
   Najgrubsza czeremcha rośnie w Brączewie koło Poznania. Jej obwód wynosi 163 cm. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Wiesław Zięba

Kiedy "rodzi" się zimorodek?

   Zimorodek (Alcedo atthis) jak prawie wszystkie nasze ptaki (oprócz krzyżodzioba) lęgnie się na wiosnę. Skąd więc wzięła się jego nazwa gatunkowa? Ptak ten gniazduje w ziemi w wykopanych przez siebie norkach w skarpach nad brzegiem rzek. Słuszną byłaby tu więc nazwa "ziemiorodek". Może kiedyś tak było i z biegiem czasu ją uproszczono do zimorodek?

Źródło: D. Graszka-Petrykowski, Ptaki

Fotografia: Pixabay

Krzyżówkowa pomyłka

   Kaczka krzyżówka (Anas platyrhynchos) jest przodkiem kaczki domowej. W szacie godowej samiec wyraźnie różni się od samicy. Sam Karol Linneusz pomylił się i swoim dziele Systema naturae opisał kaczkę i kaczora jako dwa odrębne gatunki. 

Źródło: D. Graszka-Petrykowski, Ptaki

Fotografia: Wiesław Zięba

Rudy rydz

   Piosenki najczęściej są o miłości, lecz Jacek Bocheński napisał, a Helena Majdaniec zaśpiewała utwór poświęcony grzybowi. Tak zaczyna się ta grzybowa piosenka:

Był sobie raz zielony las
A w lesie jakby nigdy nic
W zielonej chustce na jednej nóżce
Stał sobie rudy rydz. 

Tekst piosenki: tekstowo.pl

Fotografia: Wiesław Zięba

Niedźwiedziówka kaja

   Co wspólnego ma ten piękny nocny motyl z niedźwiedziem? Postać dorosła niewiele, ale gąsienica ma ciało pokryte włoskami, które wygląda jak futro niedźwiedzia. Skrzydła tego motyla są bardzo kolorowe. Pierwsza, zewnętrzna para skrzydeł jest biała w duże brązowe plamy. Skrzydła schowane głębiej są pomarańczowe w granatowe opalizujące kropy. Ciało niedźwiedziówki pokryte jest brązowym i pomarańczowym "futerkiem". W Polsce jest to gatunek pospolity, jest więc duża szansa na podziwianie tej owadziej miss.

Fotografia: Wiesław Zięba

Zupa z chrabąszcza

   Chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha) pod koniec zeszłego stulecia i do lat 20. naszego wieku był bardzo pospolity i pojawiał się masowo. Ogałacał wówczas niemal całkowicie z liści lasy liściaste i sady owocowe. Obecnie największe szkody wyrządzają pędraki, które podgryzają korzenie różnych roślin. Ciekawostki: Płeć tego chrząszcza można odróżnić po miotełkowatych buławkach. Samice mają ich sześć, samce siedem. Na początku ubiegłego wieku we Francji i Niemczech gotowano zupę z chrabąszczy majowych. 

Źródła: H. Reichholf-Riehm, Owady, Wikipedia

Fotografia: Wiesław Zięba

Orzechy laskowe

   Warto jeść orzechy laskowe dla ich wartości odżywczych. Zawierają m.in. potas, który reguluje ciśnienie krwi oraz sporo witaminy E. Orzechy laskowe pomagają również przy nadciśnieniu i miażdżycy. Poza tym dobrze smakują. 

Źródło: poradnikzdrowie.pl

Fotografia: Wiesław Zięba

Rodzynek brazylijski w naszym ogrodzie

   Rodzynek brazylijski (Physalis peruviana) ma różne nazwy: miechunka peruwiańska, miechunka jadalna, wiśnia peruwiańska, jagoda inkaska, topo-tono. Choć pochodzi z Ameryki Południowej, z powodzeniem można ją uprawiać w naszych ogrodach. Trzeba tylko zakupić nasiona, posiać je jeszcze w lutym, przeflancować i w połowie maja przesadzić do stałego gruntu lub dużej donicy. Roślina odwdzięczy wyjątkowymi owocami schowanymi w pergaminowym lampioniku. 

Źródło: własne

Fotografia: Wiesław Zięba

Polska borówka amerykańska

   Borówka wysoka (Vaccinium corymbosum) bardziej znana jest jako borówka amerykańska. Zgodnie z jej popularną nazwą pochodzi z Ameryki Północnej, skąd rozprzestrzeniła się również na inne kraje. Zawiera bardzo dużo składników bioaktywnych. Samej witaminy C w 100 g owoców jest ok. 10 mg, co stanowi 1/3 dziennego zapotrzebowania naszego organizmu na tę witaminę. Polska zajmuje trzecie miejsce na świecie pod względem wielkości upraw borówki wysokiej. Wyprzedzają nas jedynie Stany Zjednoczone i Kanada. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Wiesław Zięba

Rekiny - ryby bez kości

   Rekiny w ogóle nie posiadają kości. Cały ich szkielet zbudowany jest z chrząstek, dlatego są tak elastyczne podczas pływania. Zwierzęta te pod względem rozwoju należą do jednych z najbardziej prymitywnych ryb. 

Źródło: na podstawie James Trefil, 1001 spotkań z nauką

Fotografia: Pixabay

Brzoza - pospolita i odporna

   Brzoza brodawkowata (Betula pendula) jest najpospolitszym w Europie gatunkiem brzozy. Wykazuje się ona dużą odpornością klimatyczną, a ważną rolę odgrywa u niej biała kora. To właśnie ona odbija znaczną część promieniowania słonecznego. Średniej wielkości drzewo daje kilka milionów nasion, które łatwo dają się przenosić przez wiatr nawet na wielkie odległości. 

Źródło: Bruno T. Kremer, Drzewa, Leksykon przyrodniczy

Fotografia: Wiesław Zięba

Polskie sikory

      W Polsce możemy spotkać 7 gatunków sikor. Są to: bogatka, modraszka, uboga, czarnogłówka, sosnówka i czubatka, które są u nas gatunkami lęgowymi. Zalatuje (pojawia się nieregularnie w różnych porach roku) sikora lazurowa. W naszym kraju najliczniej występuje sikora bogatka, która zimą chętnie odwiedza nasze karmniki. 

Źródło: Wikipedia

Fotografia: Pixabay